Tết Thanh Minh là nét đẹp văn hóa trong truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam ta. Đây là dịp để con cháu tụ họp, thể hiện đạo hiếu với tổ tiên, ông bà đã khuất thông qua việc dọn dẹp mồ mả, làm lễ cúng và đọc văn khấn gia tiên Tết Thanh Minh. Trong bài viết hôm nay, Bazanland sẽ cung cấp cho bạn tất tần tận các thông tin về lễ cúng và văn khấn Tết Thanh Minh cả trong nhà lần ngoài mộ chuẩn nhất, tham khảo nhé!
Tết Thanh Minh tảo mộ là ngày nào?
Tết Thanh Minh hay còn gọi Tiết Thanh Minh, nghĩa là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí mỗi năm. Trong từ điển Hàn Việt “Thanh” là khí còn “Minh” là sáng sủa, như vậy “ Thanh Minh” còn có nghĩa ngày trời mát mẻ, thoáng đãng.
Nhiều người thường lầm tưởng Tết Thanh Minh vào mùng 3 tháng 3 bởi câu thơ nổi tiếng trong bộ “Truyện Kiều” của Nguyễn Du “ Thanh Minh trong tiết tháng ba, Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh,…” Tuy nhiên, trên thực tế Tết Thanh Minh lại được tính trên các tiết khí theo dương lịch và không có ngày cố định.
Thông thường, thời gian bắt đầu Tết Thanh Minh sẽ vào ngày 4 hoặc 5 dương lịch (ngay sau khi kết thúc Tiết Xuân Phân) và lễ sẽ kết thúc vào khoảng 20 -21/4 dương lịch. Dựa trên cách tính đó, Tết Thanh Minh 2025 năm Ất Tỵ sẽ rơi vào 4/4 dương lịch, tức 07/03 âm lịch.
Như vậy, theo như thời gian này, bạn có thể chuẩn bị lễ cúng và văn khấn Tết Thanh Minh để cùng gia đình đến thăm mộ, tưởng nhớ và tri ân công ơn của tổ tiên, ông bà. Đồng thời, việc chuẩn bị chỉn chu các lễ tiết trong ngày lễ còn là cách giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa, truyền thống của dân tộc.
Xem chi tiết: Ý nghĩa phong tục tảo mộ ngày Tết của người Việt
Lễ cúng Tết Thanh Minh tại nhà và ngoài mộ
Lễ cúng Tết Thanh Minh sẽ được chia ra làm 2 nơi, trong nhà và ngoài mộ (khi đi tảo mộ), do đó, bạn cần chuẩn bị 2 phần lễ cúng như sau:
Lễ vật cúng Tết Thanh Minh ngoài mộ
Tương tự như các lễ cúng khác của người Việt, lễ vật cúng Tết Thanh Minh cũng không thể thiếu các lễ vật như: Hương đèn, rượu, nước trong, trầu cau, tiền vàng, chè, hoa quả. Còn đối với mâm cúng Tết Thanh Minh sẽ tùy vào điều kiện từng gia đình mà có thể làm mâm chay hoặc mặn.
- Mâm cỗ chay: Xôi chè, oản, chuối, hoa quả, bánh kẹo, nước, gạo, muối, bỏng, bơ, mật ong,…
- Mâm cỗ mặn: Xôi chè, oản, chuối, hoa quả, bánh kẹo, nước, gạo, muối, rượu, thịt, chân giò, gà luộc,…
Lễ vật cúng Tết Thanh Minh tại nhà
Thông thường, lễ vật cúng Thanh Minh ở nhà sẽ không quà cầu kỳ, tùy thuộc vào điều kiện mỗi gia đình hoặc phong tục từng địa phương để chuẩn bị.
Nếu có điều kiện, bạn có thể chuẩn bị thêm mâm cỗ mặn với các món cúng như xôi, gà, miến, canh măng, thịt, rau xào,… và các lễ vật như hoa quả, hoa tươi, trầu cau, vàng mã,… Hoặc nếu gia đình Phật tử, bạn nên chuẩn bị mâm cỗ chay với các món chay thanh tịnh, đơn giản.
Ngoài ra, một số gia đình sẽ không nấu cỗ cúng Tết Thanh Minh quá rườm rà mà thay vào đó họ chỉ thắp hương, cúng bánh kẹo, hoa quả, trà,.. để tỏ lòng thành kính, tri ân với tổ tiên.
Văn khấn Tết Thanh Minh tại nhà
Tương tự như mâm cúng chia ra trong nhà, ngoài mộ, văn khấn Tết Thanh Minh cũng như vậy. Đối với văn khấn Tết Thanh Minh ở nhà, bạn chỉ cần thực hiện một bài khấn như sau:
Nam mô A di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con kính lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ … (họ của gia chủ)
Con kính lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia
Hôm nay nhằm ngày… tháng.. năm… (thời điểm cúng) Tết Thanh Minh
Con tên là… ( họ tên gia chủ), tuổi…, sinh tại xã…, huyện…, tỉnh… nay giữ việc phụng thờ tổ tiên cùng toàn gia, ngay trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Con kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Nay con kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng các phẩm vật tượng trưng cho lòng thành. Nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và thụ hưởng lễ vật.
Chúng con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà nội ngoại phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình chúng con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của mọi thành viên trong gia đình con đều thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều may mắn.
Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến trong nhà.
Nam mô A di Đà Phật! ( 3 lần)
Kết lễ, cúi lạy bàn thờ 3 lần.
Văn khấn Tết Thanh Minh ngoài mộ
Trong văn khấn cúng Tết Thanh Minh ngoài mộ, người ta còn chia ra hai bài khấn, một bài khấn Âm phần long mạch báo cáo với thần linh cai quản khu vực đặt phần mộ và một bài khấn văn khấn lễ Tiết Thanh Minh cho vong linh trước phần mộ tổ tiên của mình, cụ thể như sau:
Bài văn khấn Tết Thanh Minh tảo mộ Âm phần Long mạch:
Nam mô A di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản tại khu vực này.
Hôm nay là ngày… tháng… năm Giáp Thìn (đọc ngày tháng âm lịch)
Tín chủ chúng con tên là:… (họ tên của bạn)
Ngụ tại số nhà… phường/xã… quận,… thành phố… (địa chỉ của bạn)
Hôm nay nhằm tiết Thanh Minh, tín chủ con thành tâm sắm sửa lễ lạt, trầu cau, trà quả, hương hoa, nhân đây thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chứng giám tâm thành.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của: cụ tứ đại, tam đại hoặc của ông bà, cha mẹ táng tại xứ này, nhân Tết Thanh Minh muốn sửa sang xây đắp. Vì vậy chúng con xin kính cáo đến các đấng thần linh, thổ thần, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản nơi đây.
Gia đình chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát. Đồng thời cúi xin các vị phù hộ gia đình chúng con toàn gia mạnh khỏe, 3 tháng mùa hè, 9 tháng mùa đông đều khỏe mạnh, tươi tốt, chứng giám lòng thành gia đình chúng con.
Nam mô A di Đà Phật! ( 3 lần)
Kết lễ, cúi lạy bàn thờ 3 lần.
Bài văn khấn Tết Thanh Minh cho vong linh tại mộ phần gia đình:
Nam mô A di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy hương linh: (đọc tên người thân dưới phần mộ)
Hôm nay là ngày… tháng… năm… ( âm lịch), nhân tiết Thanh Minh, chúng con tên là… ngụ tại số nhà… phường/ xã… quận/ huyện… thành phố…
Chúng con và toàn thể gia quyến trong gia đình nhờ công ơn cao dày của … (tên người thân dưới phần mộ), nay chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, chúng con thành tâm sắm lễ, cau trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh lai lâm hiến hưởng.
Nam mô A di Đà Phật! ( 3 lần)
Kết lễ, cúi lạy bàn thờ 3 lần.
Như vậy, Bazanland đã cung cấp cho bạn các thông tin hữu ích về lễ cúng và văn khấn Tết Thanh Minh trong nhà, ngoài trời chuẩn nhất. Hy vọng, với những chia sẻ này, bạn có thể thực hiện lễ cúng Thanh Minh năm nay thật chỉn chu, đúng lễ tiết để thể hiện lòng thành với gia tiên, người đã khuất.
