Tết Hàn Thực thực chất là một ngày lễ của Trung Quốc được du nhập vào Việt Nam. Tuy nhiên trải qua hàng ngàn năm, Tết Hàn Thực dần được Việt hóa và mang đậm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng riêng của người Việt. Với người Việt, Tết Hàn Thực trở thành dịp để con cháu hướng về cội nguồn, nhớ ơn công lao những người đã khuất và sum vầy, kết nối cùng các thành viên trong gia đình thông qua việc chuẩn bị mâm cúng, lễ cúng. Vậy mâm cúng Tết Hàn Thực gồm những gì? Cùng Bazanland tìm hiểu ngay trong bài viết hôm nay nhé!
Mâm cúng Tết Hàn Thực gồm những gì?
Theo cái tên Tết Hàn Thực, “Hàn” là lạnh, “Thực” là thức ăn, vậy Tết Hàn Thực tức là đồ ăn nguội. Do đó, trong ngày này người ta thường sẽ chuẩn bị mâm cúng Tết Hàn Thực với các loại thức ăn nguội như bánh trôi, bánh chay, trái cây,… Đây cũng chính là nét đặc trưng riêng biệt của Tết Hàn Thực, so với các các ngày lễ Tết khác của người Việt.
Bánh trôi, bánh chay
Nếu như được hỏi Tết hàn Thực Cúng gì? Có lẽ bất kỳ ai cũng nhớ ngay đến hai món bánh là bánh trôi, bánh chay – loại bánh được làm từ lúa nếp. Hai loại bánh này không những đại diện cho thực phẩm nguội trên mâm cúng Tết Hàn Thực mà còn là sản phẩm từ mùa màng bội thu. Dâng hai món bánh lên bàn thờ, là cách người Việt bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên, thần linh và cầu mong mùa tiếp theo mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
Theo quan niệm dân gian, số lẻ là con số tượng trưng cho may mắn, nên số lượng bát bánh trôi, bánh chay trên mâm cơm cúng Tết Hàn Thực thường sẽ là 3 hoặc 5, tùy vào từng gia đình. Để mâm cúng thêm phần đặc sắc, nhiều người còn sáng tạo ra các loại bánh trôi ngũ sắc, dựa trên thuyết ngũ hành (kim – mộc – thủy- hỏa- thổ) để dâng lên tổ tiên.
Mâm ngũ quả
Đi kèm với bánh trôi, bánh chay, mâm cúng Tết Hàn Thực cũng không thể thiếu mâm ngũ quả. Dâng mâm ngũ quả là cách người việt thể hiện tấm lòng thành kính với tổ tiên và cầu mong những điều tốt lành sẽ đến trong Tết Hàn Thực.
Mâm sẽ có 5 loại trái cây tượng trưng cho ngũ hành với các màu sắc tương ứng như đỏ, xanh, vàng,… Ngoài ra, tùy vào văn hóa đặc trưng mỗi vùng miền, mâm ngũ quả cũng có sự thay đổi phù hợp, mang đặc trưng riêng.
Hoa tươi và trầu cau
Chuẩn bị mâm cúng chỉn chu, đầy đủ lễ nghĩa dường như đã trở thành nét văn hóa đặc trưng của người Việt trong các lễ tiết hằng năm. Cũng tương tự như các lễ cúng khác, mâm cỗ cúng Tết Hàn Thực cũng không thể thiếu các lễ vật như hoa tươi, nhang đèn, trầu cau.
Khi chuẩn bị hoa, gia chủ nên chọn hoa tươi và nên chọn các loại hoa cúc hoặc các loài hoa trang nghiêm, mang ý nghĩa tốt lành. Còn đối với trầu cau, có thể bày 3 hoặc 5 đĩa trầu cau, đảm bảo theo số lẻ để mang lại may mắn cho gia đình.
Ly nước sạch
Tết Hàn Thực nên cúng gì? Mâm cúng Tết Hàn Thực còn cần 1 ly nước sạch. Theo quan niệm xưa, ly nước sạch tượng trưng cho sự tinh khiết, chân tâm thành kính của người lễ. Như vậy, kể cả khi không phải Tết Hàn Thực hay ngày lễ, bàn thờ vẫn nên có 1 ly nước sạch và thay đổi thường xuyên.
Ngoài ra các vật phẩm trong mâm cơm cúng Tết Hàn Thực kể trên, gia chủ còn có thể chuẩn bị thêm tiền vàng, chén trà,…. khi cúng để mâm cúng thêm đủ đầy, trang trọng hơn.
Xem thêm: Tết Hàn Thực là gì? Ý nghĩa, nguồn gốc của ngày Tết Hàn Thực
Những lưu ý khi bày mâm lễ cúng Tết Hàn Thực
Chuẩn bị mâm cúng Tết Hàn Thực chỉn chu, đẹp mắt là cách thể hiện sự thành kính với tổ tiên, thần linh. Để tránh thất lễ trong ngày này, bạn cần lưu ý những điều sau đây khi bày mâm lễ cúng Tết Hàn Thực:
- Chọn thời gian cúng: Tết Hàn Thực thường được tổ chức vào mùng 3 tháng 3 âm lịch hằng năm. Tùy vào điều kiện gia đình, bạn có thể chọn thời gian phù hợp trong ngày, khung giờ đẹp nhất là 7 – 11h sáng và 15 – 19h chiều. Hoặc nếu không có thời gian, bạn cũng có thể chọn một ngày khác miễn trong tháng 3 âm lịch.
- Chuẩn bị lễ vật đầy đủ: Gia chủ cần chuẩn bị mâm cúng Tết Hàn Thực với đầy đủ các vật phẩm cần thiết như bàn thờ, nến, hương, trầu cau, hoa tươi, bánh trôi, bánh chay, mâm ngũ quả, ly nước sạch,…
- Đảm bảo không gian cúng sạch sẽ, trang trọng: Không gian thờ cúng là nơi thiêng liêng, gia chủ cần đảm bảo dọn dẹp sạch sẽ, trang trọng để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, thần phật.
- Tiêu chí chọn thực phẩm trên mâm cúng: Đồ ăn trên mâm cúng nên là các thực phẩm nguội. Đặc biệt, nghiêm cấm không đặt hoa giả, đồ ăn giả hoặc đồ ăn bị ôi thiu lên bàn thờ, tất cả phải được đảm bảo là đồ tươi mới. Ngoài ra, trái cây không chọn các loại quả có gai hay vị đắng, như vậy có thể mang đến tai ương và cay đắng cho gia chủ,
- Số lượng vật phẩm: Số lượng vật phẩm như bánh trôi, bánh chay, trầu cau nên là số lẻ 3 hoặc 5 để mang lại may mắn cho gia đình.
Văn khấn Tết Hàn Thực chi tiết, chuẩn nhất
Sau khi chuẩn bị đầy đủ các lễ, mâm cúng Tết Hàn Thực, không thể nào thiếu bài văn khấn chỉn chu, đủ đầy để thông báo gia tiên, thần linh hưởng thụ lễ vật. Sau đây là bài văn khấn Tết Hàn Thực chuẩn nhất được Bazanland tổng hợp trong quyển “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” – thuộc nhà xuất bản NXB Văn hóa thông tin, mà bạn có thể tham khảo:
Nam mô A Di Đà Phật ( 3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài bản cảnh thành hoàng, ngài bản xứ thổ địa, ngài bản gia táo quân cùng chư vị tôn thần.
Con kính lạy cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, thúc bá, đệ huynh, cô di, tỷ muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ chúng con là… (tên gia chủ) Ngụ tại… ( nêu rõ địa chỉ gồm số nhà, đường, phường, xã, quận, huyện, tỉnh thành).
Hôm nay nhân ngày 3/3 (âm lịch) Tết Hàn Thực, tín chủ chúng con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị tôn thần, nhớ đức cù lao tiên tổ, thành tâm sắm sửa lễ vật, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án này.
Chúng con cung kính mời ngài bản cảnh thành hoàng, chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh thổ địa, ngài bản gia táo quân, ngũ phương, long mạch, tài thần giáng lâm trước án, chứng giám cho chúng con tấm lòng thành và thụ hưởng lễ vật.
Chúng con cung kính mời các cụ tổ khảo, tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ… (họ người lễ) cúi xin thương xót cho con cháu ghé qua chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ chúng con cũng xin kính mời các vị vong linh các vị tiền chủ, hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai âm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia hòa vạn sự hưng.
Nam mô A Di Đà Phật. (3 lần)
Kết lễ, cúi lạy trước án 3 lần.
Như vậy, Bazanland đã cung cấp cho bạn tất tần tật những thông tin cần thiết để chuẩn bị mâm cúng Tết Hàn Thực chỉn chu, trang trọng cho ngày đặc biệt này. Chúc bạn thành công chuẩn bị lễ cúng một cách trọn vẹn nhất, để thể hiện lòng thành trước thần linh, tổ tiên.
