Mâm cúng Tết Đoan Ngọ được người dân Việt Nam chuẩn bị chu đáo để dâng lên tổ tiên, ông bà. Điều này thể hiện lòng thành của con cháu đối với bề trên cũng như mong cầu một mùa vụ bội thu, một sức khỏe tốt và cuộc sống gặp nhiều may mắn. Tùy vào từng vùng miền, mâm lễ cúng sẽ có sự khác biệt. Bazanland sẽ hướng dẫn cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ chuẩn 3 miền qua bài viết chi tiết dưới đây. 

Tết Đoan Ngọ 5/5 là gì?

cúng tết đoan ngọ
Nhiều gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ vào ngày 5/5 âm lịch

Tết Đoan Ngọ còn có tên gọi khác là Tết Diệt sâu bọ, là một trong những ngày lễ truyền thống của người dân Việt Nam đã có từ rất lâu đời. Tùy vào từng địa phương, sẽ có nhiều nơi quan tâm tới việc cúng bái và khấn cầu. Tết Đoan Ngọ thường diễn ra vào ngày mùng 5/5 Âm lịch. Năm 2025, Tết Đoan Ngọ sẽ rơi vào ngày thứ Hai 31/5/2025 Dương lịch.

Vào ngày 5/5 Âm lịch, theo truyền thống, người dân sẽ chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan Ngọ dâng lên bàn thờ tổ tiên và thần linh để cầu nguyện cho một mùa màng bội thu, không bị sâu bệnh tàn phá. Bên cạnh đó, người xưa thường tin rằng đây cũng là ngày để loại bỏ sâu bọ trong cơ thể. Vì vậy, nhiều người sẽ chọn các loại hoa quả có vị chua, chát như vải, mận để dâng cúng trong ngày Tết Đoan Ngọ.

Tùy vào từng vùng miền, mâm cúng và cách cúng Tết Diệt sâu bọ sẽ có phần khác biệt. Nhưng nhìn chung, các lễ vật trong mâm cúng đều sẽ mang ý nghĩa về lòng thành kính, hướng về tổ tiên cũng như mong mỏi những điều tốt lành đến mùa màng và cuộc sống.

Xem thêm: Tết Hàn Thực là gì? Ý nghĩa, nguồn gốc của ngày Tết Hàn Thực

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ gồm những gì?

Theo phong tục truyền thống, mâm cúng Tết Đoan Ngọ cơ bản sẽ gồm có các loại trái cây như vải, mận và một số món ăn khác như rượu nếp, cơm rượu, bánh gio (bánh tro, bánh ú tro,…). Ngoài ra, có một số nơi sẽ chuẩn bị hương, hoa và vàng mã để cúng bái.

Tuy nhiên, cách cúng Tết Đoan Ngọ sẽ có sự khác biệt dựa trên phong tục và văn hóa của mỗi vùng miền, nên mâm cúng của 3 miền sẽ có sự khác biệt như sau:

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ của miền Bắc
Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc sẽ có thêm cơm rượu nếp, bánh tro,…

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ của miền Bắc sẽ bao gồm:

  • Một số lễ vật cơ bản như hương, hoa, vàng mã, nước, rượu nếp, các loại hoa quả (vải, mận,…), xôi, chè,…
  • Bánh ú, bánh tro: Là loại bánh được làm từ gạo nếp ngâm với nước tro và gói bằng lá chuối. Đây là món bánh dễ ăn, dễ tiêu, sẽ ngon hơn khi ăn kèm với đường hoặc mật.
  • Cơm rượu nếp: Đây là món ăn đặc trưng của người miền Bắc, đặc biệt là cơm rượu nếp cái hoa vàng vì không phải nơi nào cũng có làm ngon như ở miền Bắc. Ở một số nơi còn có món cơm rượu nếp cẩm khá độc đáo.

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung
Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung sẽ có thêm thịt vịt, chè kê,…

Đối với mâm cúng miền Trung sẽ có những lễ vật như sau:

  • Một số lễ vật cơ bản: hoa, hương, vàng mã, các loại trái cây (vải, mận,…), rượu nếp, nước, bánh ú, bánh tro.
  • Chè kê: Món ăn quen thuộc không thể thiếu trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ tỉnh Quảng Nam.
  • Thịt vịt: Đây là món ăn phổ biến thường gặp trên mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ của miền Trung. Theo quan niệm xưa, thịt vịt có tính hàn nên ăn vào sẽ mát, thanh nhiệt cơ thể, giúp bổ máu và tốt cho hệ tiêu hóa.
  • Cơm rượu: Món cơm rượu miền Trung sẽ có sự khác biệt so với một số nơi khác bởi món này sẽ được làm bằng phương pháp lên men cổ truyền, khi ra thành phẩm sẽ có hình dạng vuông vức.

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam
Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam sẽ có cơm rượu nếp, bánh ú bá trạng, chè trôi nước,…

Mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam sẽ cần chuẩn bị những lễ vật sau đây:

  • Các loại lễ vật cơ bản như hoa, hương, vàng mã, rượu nếp, nước, vải, mận.
  • Cơm rượu: Khác với hai miền Bắc – Trung, cơm rượu của miền Nam sẽ không để rời hay tạo hình vuông vức mà sẽ vo thành những viên tròn trước khi ủ. Chờ đến khi rượu dậy mùi sẽ cho thêm nước đường vào. Khi thưởng thức sẽ có cảm giác giống xôi chè ở miền Bắc.
  • Bánh ú bá trạng: Món ăn được làm tương tự như bánh tro nhưng sẽ to hơn một chút. Bánh được làm bằng gạo nếp và được nhồi với nhiều loại nhân khác nhau. Sau đó, bánh được gói trong lá chuối và đem đi luộc hoặc hấp.
  • Chè trôi nước: Món ăn với hình dáng những viên chè to, trò được làm từ bột nếp trắng, bên trong là nhân đậu xanh béo bùi, có thể ăn kèm với nước đường gừng và nước cốt dừa béo ngậy.

Nên cúng Tết Đoan Ngọ vào giờ nào thì tốt?

thời gian cúng tết đoan ngọ
Nên cúng Tết Đoan Ngọ vào giờ Ngọ – 12h trưa

Nếu tách hai chữ “Đoan” và “Ngọ”, chúng ta sẽ có hai ý nghĩa như sau: “Đoan” tức là mở đầu, “Ngọ” là khoảng thời gian từ 11h đến 13h trưa. Vì vậy, lễ cúng Tết Đoan Ngọ sẽ được diễn ra vào đúng giờ Ngọ (tức 12h trưa) vào ngày mùng 5/5 Âm lịch.

Tuy nhiên, trong trường hợp gia chủ không thể sắp xếp thời gian cúng lễ hợp lý theo khung giờ trên, có thể vu vi cúng vào khung giờ 7h – 9h sáng. Đây chính là hai cung giờ hoàng đạo, phù hợp để thực hiện các nghi lễ cúng bái tâm linh nên các gia chủ cần phải hết sức lưu ý.

Tham khảo: Văn khấn Tết Đoan Ngọ chuẩn nhất, đầy đủ nhất

Qua bài viết trên, Bazanland đã tổng hợp và giới thiệu cách chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan Ngọ chuẩn 3 miền Bắc – Trung – Nam để bạn đọc có thể tham khảo. Mong rằng với những thông tin hữu ích trên sẽ giúp bạn có được sự chuẩn bị tốt và chu đáo trong quá trình tiến hành cúng bái cũng như gặp nhiều điều thuận lợi, may mắn cho cả năm.